Hướng dẫn đầu tư chứng khoán cho người mới bắt đầu cực kỳ đơn giản và dễ hiểu

Đầu tư chứng khoán là gì?

Theo khoản 15, điều 4 Luật Chứng khoán năm 2019, đầu tư chứng khoán là việc mua, bán, nắm giữ chứng khoán của nhà đầu tư trên thị trường chứng khoán.

Trong đó, bạn có thể hiểu chứng khoán bao gồm:

• Cổ phiếu
• Trái phiếu
• Chứng quyền
• Chứng khoán phái sinh

Khi bạn mua, bán, nắm giữ những tài sản nói trên, nghĩa là bạn đang “đầu tư chứng khoán”.

Ở Việt Nam, nhà đầu tư cá nhân thường chủ yếu mua cổ phiếu (là giấy chứng nhận số tiền mà bạn đầu tư vào 1 công ty nào đó với tư cách là cổ đông).

Lợi nhuận của bạn khi đầu tư cổ phiếu đến từ đâu?

Khi bạn chơi chứng khoán, bạn có thể kiếm lợi nhuận từ việc mua bán cổ phiếu trên thị trường chứng khoán.

Cụ thể, dưới đây là 2 thứ bạn có thể thu được khi mua cổ phiếu:

• Hưởng chênh lệch giá (giữa giá mua và giá bán)
• Hưởng cổ tức (bằng tiền mặt hoặc bằng cổ phiếu)

Hưởng chênh lệch giá

Khi bạn mua/bán cổ phiếu, lợi nhuận của bạn thu được sẽ được tính bằng công thức:

Lãi/lỗ = (Giá bán – Giá mua) * Số lượng cổ phiếu – (Thuế + Phí giao dịch)

Lấy ví dụ:

• Số lượng cổ phiếu bạn mua: 10.000 cổ phiếu
• Giá mua: 20k vnđ/cổ phiếu
• Giá bán: 30k vnđ/cổ phiếu
• Thuế: 0,1% giá trị giao dịch (chỉ áp dụng với giao dịch bán)
• Phí giao dịch: 0,15% giá trị giao dịch

Khi đó, bạn sẽ tính như sau:

• Phí giao dịch mua: 10.000 * 20k * 0,15% = 300.000đ
• Phí giao dịch bán: 10.000 * 30k * 0,15% = 450.000đ
• Thuế phải trả: 10.000 * 30k * 0,1% = 300.000đ

Do đó, lợi nhuận bạn thu được sẽ là:

Lợi nhuận = (30k – 20k) * 10.000 – (300k + 300k+ 450k)  = 98,95 triệu vnđ.

Chênh lệch giá cổ phiếu là mức chênh lệch giữa giá bạn mua cổ phiếu và giá bạn bán cổ phiếu:

• Nếu giá bạn bán cổ phiếu > giá bạn mua, bạn sẽ có lãi
• Nếu giá bạn bán cổ phiếu < giá bạn mua, bạn sẽ bị lỗ

Hưởng cổ tức

Cổ tức là số tiền (hoặc cổ phiếu) được công ty trích ra từ lợi nhuận để trả cho bạn khi công ty kinh doanh có lãi.

Cổ tức nếu được trả bằng tiền thì sẽ là phần “tiền tươi” mà bạn có thể nhận được.

Ví dụ:

Nếu công ty trả cổ tức 2k VNĐ/cổ phiếu và bạn đang có 10.000 cổ phiếu, thì bạn sẽ nhận được 20 triệu VNĐ tiền cổ tức (tương ứng bằng, 2k * 10.000 cổ phiếu).

Có rất nhiều các vấn đề liên quan đến cổ tức, vì thế, bạn có thể tham khảo bài viết dưới đây của U197.NET để hiểu được toàn bộ các vấn đề liên quan đến cổ tức

Cần bao nhiêu tiền để mua cổ phiếu?

Đây là 1 trong những câu hỏi mà hầu như nhà đầu tư nào cũng thắc mắc khi mới tìm hiểu về chứng khoán.

Số tiền mà bạn cần sẽ được tính bằng:

Số lượng cổ phiếu bạn muốn mua x Giá của 1 cổ phiếu tương ứng

Giả sử bạn muốn mua cổ phiếu của Ngân hàng Quân đội (mã MBB).

Số lượng cổ phiếu tối thiểu bạn phải mua (theo quy định của sàn giao dịch) là 100 cổ phiếu.

Nếu giá cổ phiếu là 25.000đ/cổ phiếu thì số tiền bạn cần có chỉ là:

100 cổ phiếu x 25.000đ/cổ phiếu = 2 triệu.

Có 1 điều quan trọng trong đầu tư mà bạn cần phải nhớ là…

…tư duy đầu tư sẽ quan trọng hơn rất nhiều so với số tiền mà bạn đang có.

Dù bạn có sở hữu 1 tỷ mà bạn chỉ “chơi chứng khoán” với tư duy đánh bạc thì chỉ sớm thôi, số tiền đấy sẽ “bốc hơi” hết.

Hướng dẫn mở tài khoản chứng khoán online

Việc mở tài khoản chứng khoán online vào thời điểm hiện tại rất dễ dàng cho bất kỳ ai.

Tiêu chí quan trọng để bạn lựa chọn công ty chứng khoán phù hợp.

• Hệ thống giao dịch trực tuyến thân thiện với người dùng
• Mức phí giao dịch thấp nhất
• Lãi suất vay margin thấp nhất
• Nhân viên môi giới hỗ trợ nhiệt tình và chuyên nghiệp
• Đội ngũ phân tích có chuyên môn cao

Bạn chỉ cần điền form đăng ký mở tài khoản online.

Cần giấy tờ gì để mở tài khoản?

Giấy tờ duy nhất mà bạn cần là:

• Chứng minh nhân dân, hoặc
• Thẻ căn cước

Một chú ý nhỏ là Hộ chiếu sẽ không được chấp nhận bạn nhé.

Hồ sơ cần thiết sẽ được các công ty chứng khoán điền sẵn thông tin do bạn cung cấp trong phiếu đăng ký mở tài khoản và gửi cho bạn.

Việc bạn cần làm chỉ đơn giản là ký tên và gửi lại cho họ (kèm theo ảnh chụp 2 mặt CMND/Thẻ căn cước).

Mở tài khoản có mất phí không?

KHÔNG! Việc mở tài khoản ở hầu hết các công ty chứng khoán là hoàn toàn MIỄN PHÍ.

Các bước mở tài khoản chứng khoán online

Mở tài khoản online trực tuyến.

Bạn chỉ cần điền form đăng ký mở tài khoản online.

Bước 1: Điền thông tin đăng ký mở tài khoản chứng khoán

Bạn vào trang đăng kí của sàn chứng khoán

ĐĂNG KÍ VNDIRECT

Sau đó điền thông tin cá nhân để làm hợp đồng (chú ý dùng thông tin thật)

Tiếp theo là nhập OTP được gửi về điện thoại

Sau đó tải lên ảnh CMT/ CCCD mặt trước và sau

Xác nhận lại và bổ sung thông tin cá nhân

Tiếp theo nhập vào số tài khoản ngân hàng để nạp rút tiền vào tài khoản chứng khoán muốn tạo

Bước 2: Hoàn thiện hồ sơ gửi lại công ty chứng khoán

Riêng với VNDIRECT, bạn có thể ký hợp đồng mở tài khoản online để giao dịch ngay lập tức.

Sau đó đọc và ký hợp đồng mở tài khoản chứng khoán

Nhận OTP một lần nữa

Sau đó bạn có thể truy cập tài khoản chứng khoán của mình

Bạn là người mới, tốt nhất bạn hãy chọn DỊCH VỤ CHỨNG KHOÁN

Mọi thứ sẽ đơn giản và dễ tìm hiểu hơn

Chú ý: Đối với một vài sàn giao dịch chưa hỗ trợ mở tài khoản online hoàn toàn.

Sau khi nhập thông tin đăng ký, trong vòng 24h công ty chứng khoán sẽ gửi cho bạn các hồ sơ cần thiết cần hoàn thiện.

Những hồ sơ này đã được điền sẵn theo thông tin bạn đã đăng ký. Vì thế bạn chỉ cần in ra, ký tên và gửi lại cho công ty chứng khoán qua đường bưu điện.

Thủ tục mở tài khoản rất nhanh gọn và thường chỉ kéo dài 2 – 3 ngày.

TIẾP THEO, bạn có thể lựa chọn mở tài khoản có mối giới hỗ trợ hoặc không có môi giới hỗ trợ. Cái này tuỳ mỗi người lựa chọn.

Sau đó bạn cần nhập một vài thông tin (Thực ra phần này như kiểu sàn khảo sát để biết về mình) Mình thấy điền sao cũng được không quan trọng lắm.

Hiện kết quả như ảnh là hoàn thành 100%

Giới thiệu về trang quản trị tài khoản

Phần quản lý tài khoản:

Nếu bạn có lỡ viết sai thông tin bạn có thể sửa sau khi tạo

Hoặc bạn cũng có thể thêm sửa tài khoản ngân hàng để nạp rút tiền

Phần Bảng giá, Protrade, Protrade trial tương ứng là phần bảng giá + giao dịch, giao dịch phái sinh, giao dịch thử (demo)

Phần Protrade desktop, VNDIRECT app, Stockbook tương ứng là phần mềm giao dịch Protrade cho máy tính, phần mềm giao dịch VNDIRECT cho điện thoại, phần mềm cập nhật thông tin chứng khoản cho điện thoại Stockbook

Hướng dẫn lệnh mua bán chứng khoán cho người mới bắt đầu

Thời gian giao dịch trên sàn?

Bất kỳ một thị trường hay sàn giao dịch nào cũng đều có “luật chơi” hay những quy định riêng của nó. Và đương nhiên khi bạn tham gia vào thì bạn phải tuân thủ.

Ở Việt Nam hiện tại có 3 sàn giao dịch chứng khoán. Sàn giao dịch chứng khoán Hồ Chí Minh (HOSE), Sàn giao dịch chứng khoán Hà Nội (HNX) và sàn UPCOM, ở đây tôi sẽ gọi tắt là sàn.

Chú ý: về bản chất UPCOM là không được coi là 1 sàn giao dịch (hay, exchange). UPCOM viết tắt của Unlisted Public Company Market. Là nơi giao dịch cho những công ty đại chúng chưa niêm yết.

Các sàn đều mở cửa vào các ngày làm việc trong tuần từ thứ 2 đến thứ 6. Tất nhiên là trừ những ngày lễ, Tết.

Thời gian giao dịch trong ngày từ 9:00 sáng đến 2:45 chiều. Trong đó có khoảng thời gian nghỉ trưa từ 11:30 sáng đến 1:00 chiều.

Phiên	Phương thức giao dịch	Giờ giao dịch
Sáng	Khớp lệnh định kỳ	9h00’ – 9h15’
Sáng	Khớp lệnh liên tục	9h15’ – 11h30’
Nghỉ trưa	Off	11h30’ – 13h00’
Chiều	Khớp lệnh liên tục	13h00’ – 14h30’
Chiều	Khớp lệnh định kỳ	14h30’ – 14h45’

Ở bảng trên có nhắc đến khớp lệnh định kỳ và khớp lệnh liên tục. Hai phiên khớp lệnh này có nguyên tắc khớp lệnh khác nhau.

Một số lệnh giao dịch cổ phiếu cơ bản

Dễ thấy chúng ta có tất cả 8 loại lệnh:

• Lệnh LO: Limit Order – Lệnh giới hạn
• Lệnh ATO/ATC: At The Open/At The Close – Là lệnh mua bán bất chấp giá ở phiên định kỳ mở cửa hoặc đóng cửa.
• Lệnh MP: Market Price Order – Lệnh Thị Trường
• Lệnh MTL/MOK/MAK: Market To Limit/Match Or Kill/Match And Kill – Lệnh khớp liên tục ở HNX.
• Lệnh PLO: Post Limit Order – Lệnh khớp sau giờ ở HNX.

Tuy nhiên, đối với NĐT mới, chúng ta chỉ cần nên biết 4 loại lệnh cơ bản: LO, ATO/ATC, MP

Lệnh giới hạn LO

Lệnh giới hạn (Limit Order – LO) là một loại lệnh chứng khoán thể hiện mong muốn mua bán ở mức giá tốt nhất mà người giao dịch thể chấp nhận được. Đối với bên bán, Lệnh LO là lệnh bán chứng khoán ở mức giá thấp nhất mà người bán có thể chấp nhận được. Đối với bên mua, lệnh LO là lệnh mua chứng khoán ở mức giá cao nhất mà người mua có thể chấp nhận được. Lệnh LO áp dụng trong phiên khớp lệnh liên tục ở cả 3 sàn HOSE, HNX và UpCom.

Tính giới hạn của lệnh giới hạn:

Người mua đặt lệnh LO với giá A là giá cao nhất có thể mua, giao dịch chỉ xảy ra khi có người bán với giá bằng A hoặc thấp hơn.

Người bán đặt lệnh LO với giá B là giá thấp nhất có thể bán. Giao dịch chỉ xảy ra khi có người chấp nhận mua với mức giá B hoặc cao hơn.

Lệnh Lệnh ATO và ATC – Các loại lệnh chứng khoán trong phiên mở cửa và phiên đóng cửa

Lệnh ATO: là lệnh khớp lệnh định kỳ trong phiên mở của. Nó là lệnh mua hoặc bán ở mức giá mở cửa. Hiện nay, chỉ có sàn HOSE là có phiên mở cửa với thời lượng 15 phút từ 9h-9h15.

Lệnh ATC: là lệnh khớp định kỳ trong phiên đóng cửa. Nó là lệnh mua hoặc bán ở mức giá đóng cửa. Phiên đóng cửa được áp dụng trên sàn HOSE và HNX với thời lượng cũng 15 phút từ 14h30-14h45.

Lệnh ATO và ATC chỉ thể hiện rằng bạn muốn mua với bất cứ giá nào. Còn trên thực tế thị trường sẽ khớp ở mức giá mà khối lượng cung cầu gặp nhau là lớn nhất. Và đương nhiên người mua hoặc người bán cũng chỉ phải mua hoặc bán ở giá khớp mà thôi. Như ví dụ trên, có 1 lệnh ATC mua 10,000 cổ phiếu CTG bất chấp nếu giá có bằng giá trần 34 (34,000VND/cp). Nếu khớp ở giá 34 thì số tiền sẽ là 340,000,000. Nhưng do thị trường khớp ở giá 33.5 (33,500VND/cp) nên họ chỉ cần bỏ số tiền là 10,000×33,500=335,000,000.

MP (Lệnh thị trường)

Lệnh MP (tiếng Anh: Market Price) là lệnh thị trường được áp dụng trong phiên khớp lệnh liên tục trên sàn HOSE. Lệnh MP là lệnh có tỷ lệ sử dụng ít hơn nhiều so với các loại lệnh chứng khoán khác.

Nguyên lý hoạt động của lệnh MP:

• Thứ nhất, Lệnh MP được đặt để giao dịch ở mức giá tốt nhất: Mua thì ưu tiên khớp từ người bán giá thấp đến giá cao còn bán thì ưu tiên từ người mua giá cao đến giá thấp.
• Thứ hai, Trong 1 lần đăt lệnh MP, nếu khối lượng cổ phiếu của lệnh vẫn chưa khớp hết với bên mua thì lệnh MP đó sẽ tự động chuyển thành lệnh LO. Giá của lệnh LO này được xác định bằng cách cộng hoặc trừ đi 1 bước giá của giá lệnh MP ban đầu tùy theo đó là lệnh MP mua hay bán. (mua + bán – ).
• Thứ ba, khi không có bên đối ứng thì chúng ta không thể nhập được lệnh MP. và hệ thống sẽ báo lỗi lập tức. Trong trường hợp cổ phiếu trong phiên giao dịch bị trắng bên mua hoặc bên bán thì bạn không thể sử dụng Lệnh MP được.

Thực hiện mua bán cổ phiếu

Chọn cổ phiếu bạn muốn mua

Sau khi bạn mở tài khoản và xác định bạn muốn mua cổ phiếu như thế nào, bạn cần bắt đầu chọn một cổ phiếu cụ thể. Hãy bắt đầu bằng cách nghiên cứu các công ty bạn đã biết từ kinh nghiệm của mình như một người tiêu dùng hoặc lĩnh vực bạn hiểu rõ

Bạn quyết định mua cổ phiếu như thế nào? Mua bao nhiêu cổ phiếu?

Bạn sẽ cảm thấy hoàn toàn không có áp lực phải mua một số lượng cổ phiếu nhất định hoặc lấp đầy toàn bộ danh mục đầu tư của bạn với một cổ phiếu cùng một lúc

Đặt lệnh mua cổ phiếu

Lựa chọn loại lệnh giao dịch cổ phiếu mà bạn vừa được đọc ở trên

XÁC NHẬN MUA/BÁN CỔ PHIẾU.

Kết luận

Bài viết trên U197.NET đã hướng dẫn các bạn cách mở tài khoản chứng khoán chi tiết và nhanh nhất để có thể trải nghiệm giao dịch chứng khoán. Tiếp theo sẽ là những bài viết chuyên sâu về đọc bảng giá chứng khoán, lựa chọn cổ phiếu tốt, các phương pháp đầu tư chứng khoán,… hy vọng hữu ích đối với bạn đọc