Phân tích tâm lý thị trường là gì?

23/08/2024 bởi

Quách Gia

Phân tích tâm lý thị trường là gì?

Phân tích tâm lý thị trường là gì?

Phân tích tâm lý thị trường có tiếng Anh là Market Sentiment Analysis (viết tắt MSA). Tâm lý thị trường đơn giản là khái niệm dùng để chỉ cảm xúc hiện tại của thị trường tài chính nói chung.

Mỗi nhà giao dịch có ý kiến hoặc cách giải thích riêng về cách chuyển động của thị trường. Mỗi người đều có nhận thức cá nhân về lý do tại sao thị trường FX di chuyển theo một cách cụ thể.

Và trong quá trình giao dịch, các nhà giao dịch thể hiện quan điểm của mình trong những giao dịch mua bán của họ.

Ví dụ, khi các nhà giao dịch thấy lạc quan hoặc kỳ vọng tích cực về các cổ phiếu cụ thể thì hình thái thị trường chung có thể tăng giá. Ngược lại, nếu thấy giá giảm, hình thái thị trường giảm giá thì những nhà đầu tư có thể lo lắng hoặc sợ hãi, khiến việc giao dịch trở nên kém sôi động hơn.

Nói một cách thẳng thắn, thị trường là tổng hợp tất cả các quan điểm, ý kiến, ý tưởng khác nhau được thể hiện trong những giao dịch của tất cả mọi người tham gia thị trường.

Vì vậy: Phân tích tâm lý thị trường là việc phân tích tập trung vào đo lường trạng thái tâm lý và cảm xúc tổng thể của tất cả những người đang tham gia vào thị trường.

Các loại tâm lý thị trường khác nhau

Tâm lý thị trường chứng khoán bao gồm nhiều loại cảm xúc và hành vi mà nhà đầu tư thể hiện, bao gồm sợ hãi, tham lam, lạc quan, bi quan, tâm lý bầy đàn và ác cảm rủi ro.

Vai trò của tâm lý trong thị trường chứng khoán thường thúc đẩy xu hướng thị trường và góp phần tạo ra những biến động giá vượt quá mức định giá cơ bản.

Với các tâm lý thị trường chủ yếu là:

Sợ hãi và tham lam: Đây là tâm lý thị trường chứng khoán cơ bản hầu như ai cũng có, nhất là những trường hợp mới tham gia. Nỗi sợ hãi có thể dẫn đến áp lực bán và suy thoái thị trường, trong khi lòng tham có thể thúc đẩy cơn mua điên cuồng và bong bóng đầu cơ.

Tâm lý bầy đàn: Các nhà đầu tư thường đi theo đám đông, dẫn đến giao dịch theo đà và biến động thị trường quá mức dựa trên tâm lý tập thể hơn là các nguyên tắc cơ bản cơ bản.

Thiên kiến xác nhận: Các nhà đầu tư có xu hướng tìm kiếm thông tin xác nhận niềm tin hoặc thành kiến hiện có của họ, có khả năng bỏ qua những dữ liệu mâu thuẫn có thể ảnh hưởng đến quyết định đầu tư.

Phản ứng thái quá: Sự thiên vị hay xu hướng tiếp nhận thông tin một cách quá tích cực của nhà đầu tư. Họ đánh giá quá cao kiến thức và khả năng dự đoán biến động thị trường của mình. Khi phản ứng thái quá, nhà đầu tư có thể dự đoán sai một sự kiện ngẫu nhiên có thể tiếp tục xảy ra. Thường tâm lý này xảy ra khi các nhà giao dịch phân tích dữ liệu dài hạn.

Xu hướng thiên vị gần đây: Điều này đề cập đến xu hướng ưu tiên các sự kiện gần đây hơn dữ liệu lịch sử. Các nhà đầu tư có thể coi trọng quá mức hiệu suất thị trường gần đây, kỳ vọng nó sẽ tiếp tục, điều này có thể dẫn đến việc ra quyết định kém.

Lo ngại rủi ro: Những người tham gia thị trường có thể trở nên không thích rủi ro trong những thời điểm không chắc chắn, thích các tài sản trú ẩn an toàn hoặc cổ phiếu phòng thủ hơn các khoản đầu tư có rủi ro cao hơn.

Cách phân tích tâm lý thị trường

1. Phân tích kỹ thuật

Phân tích các mô hình giá như mô hình đầu vai, mô hình cốc tay cầm, mô hình nến… đều phản ánh được tâm lý thị trường. Đồng thời, một số chỉ báo kỹ thuật như đường trung bình động MA, RSI, MACD… đều có thể giúp nhận diện xu hướng và tâm lý thị trường.

Phân tích báo cáo tài chính là cách phân tích cơ bản để có thể tìm ra các sản phẩm đầu tư lợi nhuận tốt. Tâm lý thị trường có rất ít vai trò trong việc xử lý những số liệu báo cáo tài chính. 

2. Chỉ số tâm lý thị trường

Một số chỉ số tâm lý thị trường như chỉ số VIX, chỉ số put/call ratio… đều có thể đo lường được mức độ tâm lý của nhà đầu tư đối với thị trường.

Chỉ số RSI cũng đánh giá được tâm lý thị trường, giá trị từ 0 – 100 thể hiện tình trạng quá mua/quá bán, do đó chỉ báo này đưa ra dấu hiệu tăng hoặc giảm. 

3. Khối lượng giao dịch

Một trong những cách để xác định tâm lý thị trường là xem xét tổng khối lượng cổ phiếu được giao dịch. Khối lượng nói lên trạng thái cảm xúc của nhà đầu tư, khối lượng giao dịch tăng đột biến sẽ tạo thành “cú sốc” với các khoản đầu tư tệ, nhưng lại trở thành “sự phấn khích” với khoản đầu tư tốt.

4. Phân tích tin tức, truyền thông

Việc theo dõi các sự kiện kinh tế, chính trị và doanh nghiệp thường xuyên cũng giúp bạn có thể dự báo về tâm lý thị trường. Bên cạnh đó, bạn hoàn toàn có thể phân tích dữ liệu từ các trang mạng xã hội và các diễn đàn tài chính.

Hoặc nhà đầu tư cũng có thể dựa trên các khảo sát từ nhà đầu tư của những tổ chức khảo sát, chuyên thu thập ý kiến của nhà đầu tư về triển vọng của thị trường. Đồng thời, thăm dò ý kiến từ những chuyên gia tài chính, nhà quản lý quỹ cũng sẽ cung cấp một phần về tâm lý thị trường.

5. Sử dụng các công cụ và phần mềm chuyên dụng

Rất nhiều tổ chức tài chính đưa ra các công cụ hay nền tảng phân tích thị trường, có các tính năng và chỉ báo đặc biệt để phân tích tâm lý thị trường, chẳng hạn như MetaTrader, Bloomberg Terminal, báo cáo COT…

Việc phân tích tâm lý thị trường giúp các nhà đầu tư đưa ra quyết định sáng suốt hơn, tránh bẫy cảm xúc, hành vi bầy đàn, và có chiến lược trong quản lý rủi ro, cũng như cải thiện các hướng đi trên thị trường một cách ổn định.

Phân tích tâm lý thị trường bằng các chỉ báo

Dưới đây là các chỉ báo bạn có thể sử dụng để phân tích tâm lý thị trường. 

Chỉ báo Volume: Chỉ báo này hiển thị dưới dạng biểu đồ với các cột màu xanh lá cây và đỏ. Ý nghĩa của cột màu xanh lá cây là khối lượng giao dịch của hình nến hiện tại quan trọng hơn khối lượng giao dịch của hình nến trước đó. Còn cột màu đỏ có ý nghĩa là khối lượng giao dịch hiện tại đang thấp hơn. Khối lượng giao dịch sẽ bắt đầu tăng khi xu hướng giảm giá bắt đầu, điều đó cũng đồng nghĩa là ngày càng có nhiều nhà đầu tư tin tưởng theo xu hướng tiếp tục, khối lượng của các vị thế bán lại ngày càng tăng. Khi các cột màu ngày càng nhỏ, là dấu hiệu khối lượng của các lệnh mua đang dần đi xuống, cho thấy xu hướng giảm đang dần cạn kiệt và chuẩn bị cho sự đảo chiều.

Đường trung bình động: Trên biểu đồ hàng ngày của cổ phiếu có 2 đường trung bình động MA với chu kỳ 50 và 200. Nếu như MA nhanh (50) cắt đường MA chậm (200) từ dưới lên thì có nghĩa tâm lý thị trường tăng, đồng nghĩa với việc xu hướng sẽ đi lên. Khi đường MA màu vàng (50) cắt đường MA màu xanh lam (200) là sự xác nhận cho xu hướng tăng. Việc sử dụng đường trung bình động sẽ phù hợp với các chiến lược đầu tư dài hạn đồng thời cũng phù hợp để phân tích sơ bộ. Hạn chế của phương pháp này là chỉ báo MA bị trễ nhịp.  

Các chỉ báo kinh tế vĩ mô: Là những chỉ báo cơ bản phản ánh cho tâm lý các nhà đầu tư, hộ gia đình, thương nhân đối với sự phát triển của nền kinh tế. Các chỉ báo này có thể gián tiếp phục vụ cho mục đích đánh giá diễn biến về giá của các chỉ số chứng khoán xét trong dài hạn. 

Chỉ số các chỉ báo trước: còn được gọi là Chỉ số Kinh tế Trước (LEI). Dựa trên 10 chỉ số kinh tế, chỉ số này xem xét lạm phát, thất nghiệp, đơn đặt hàng mới trong ngành tiêu dùng,…Nếu chỉ số có giá trị cao thể hiện cho sự tăng trưởng của nền kinh tế, theo đó giá thị trường chứng khoán cũng tăng theo. Còn nếu nó cao bất thường, nền kinh tế lúc này có thể đang phát triển quá nóng, giai đoạn tiếp theo là đình trệ, và sẽ ảnh hưởng đến thị trường tài chính chứng khoán. 

Chỉ số tâm lý người tiêu dùng: Chỉ số tâm lý được xác định dựa trên các cuộc khảo sát các hộ gia đình một cách thường xuyên. Ngoài ra, bạn có thể xem xét chỉ số niềm tin của người tiêu dùng. Dù rất khó để đánh giá được tính khách quan của các chỉ số này, tuy nhiên tâm lý người tiêu dùng vẫn là một công cụ hữu ích bổ trợ.

Chỉ báo Advance Decline-Ratio: chỉ báo này cho biết sự khác biệt giữa số lượng cổ phiếu tăng và cổ phiếu giảm thông qua công thức: (Cổ phiếu tăng – Cổ phiếu giảm) / Tổng số cổ phiếu. Nó xác nhận cho sức mạnh của xu hướng giá. 

Ví dụ thực tế về tâm lý thị trường

Ví dụ 1, bong bóng Dot-Com: Vào cuối những năm 1990, sự lạc quan quá mức và hoạt động mua đầu cơ đã thúc đẩy bong bóng dot-com, dẫn đến giá cổ phiếu của các công ty liên quan đến internet tăng cao. Sự bùng nổ bong bóng sau đó cho thấy tác động của tâm lý con người của nhà đầu tư trên thị trường chứng khoán.

Ví dụ 2, đại dịch COVID-19: Sự bùng phát của đại dịch vào năm 2020 đã gây ra nỗi sợ hãi và sự bất ổn lan rộng, khiến thị trường sụt giảm mạnh. Sự can thiệp tiếp theo của chính phủ và tin tức tích cực về vắc xin đã dẫn đến sự phục hồi của thị trường, nêu bật vai trò của tâm lý con người trong sự phục hồi của thị trường chứng khoán.

Ví dụ 3: Elon Musk đã mua Twitter với giá 44 tỷ đô la vào tháng 10 năm 2022 và sau đó, ông đã sa thải khoảng 3.700 nhân viên, chiếm một nửa lực lượng lao động của Twitter. Động thái này đã gây ra rất nhiều chỉ trích từ giới truyền thông, giới kinh doanh và các nhà đầu tư. Kết quả là cổ phiếu Tesla của Musk đã giảm đáng kể, 54%.

Tại sao phân tích tâm lý thị trường hiệu quả?

Phương pháp phân tích này cố gắng định lượng bao nhiêu (%) người tham gia thị trường là nghiêng về xu hướng tăng hay xu hướng giảm.

Khi tâm lý thị trường được xác định thành công, nhà phân tích nhất định sẽ có một giao dịch ở PHÍA ĐỐI DIỆN đám đông, với giả thuyết rằng đám đông thường bị nhầm lẫn!

Phân tích tâm lý có thể được áp dụng kết hợp với phân tích cơ bản và phân tích kỹ thuật, để tăng thêm chiều sâu cho việc phân tích của nhà giao dịch.

Written By

Quách Gia

Quách Gia

Để lại một bình luận

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *